راه زندگی، انتظار فعال و منجی‌باوری اصیل
در روزگاری که جهان با بحران معنا، ناامیدی و پوچ‌گرایی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، بازگشت به مفهوم «منجی» و امید به نجات بشر، به یکی از محور‌های اصلی گفتوگوهای بین‌ادیانی بدل شده است. اندیشه مهدویت در اسلام شیعی، به‌عنوان غنی‌ترین الگوی منجی‌باوری، الگویی تمدن‌ساز برای پاسخ به نیاز‌های معنوی و اخلاقی انسان معاصر ارائه می‌دهد و مسیر تحقق جامعه‌ای منتظر و عدالت‌محور را ترسیم می‌کند.
به گزارش روابط عمومی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) استان خراسان رضوی، این مصاحبه نتیجه‌ی افزایش گفتوگوهای بین‌ادیانی در جهان درباره آینده بشر و منجی‌گرایی است. در فضایی که غرب با بحران معنا، ناامیدی و پوچ‌گرایی روبه‌روست، گرایش جهانی به مفهوم «منجی» و نجات انسان از بن‌بست‌های اخلاقی و تمدنی رو به گسترش است. از همین رو، ضرورت داشت دیدگاه مهدوی اسلام شیعی به‌عنوان غنی‌ترین و مستندترین الگوی منجی‌باوری در جهان معرفی شود. این مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین موسوی نسب با هدف تبیین تفاوت منجی‌گرایی اسلامی با روایت‌های تحریف‌شده غربی و صهیونیستی و نشان دادن ظرفیت تمدن‌ساز مهدویت در پاسخ به نیاز‌های معنوی و اخلاقی بشر امروز انجام شد.
– با توجه به فضای جهانی و گفت‌وگوی بین‌ادیانی، به‌ویژه درباره منجی‌گرایی، به‌نظر شما نسبت ما با این گفتمان جهانی چیست و از کجا باید شروع کرد؟
بسم‌الله الرحمن الرحیم. یکی از مباحث مهم و راهبردی دوران ما، مسئله منجی‌باوری در ادیان مختلف است. همه ادیان ابراهیمی به نوعی به موعود آخرالزمان باور دارند، اما آنچه در اسلام و به‌ویژه تشیع اثنی‌عشری مطرح است، ریشه در قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم‌السلام دارد؛ با شاخص‌هایی مشخص، مستدل و قابل استناد.
اگر بخواهیم راه صحیح زندگی را تعریف کنیم، باید منجی‌ای که قرآن و معصومان (علیهم السلام) معرفی کرده‌اند را بشناسیم. راه زندگی ما بدون توجه به آموزه‌های مهدوی، ناقص خواهد بود. در منابع دینی ما بیش از سه هزار روایت درباره امام مهدی (عج) آمده که نشان‌دهنده‌ی اهمیت موضوع است.
– این منجی‌گرایی چگونه در سبک زندگی و برنامه‌ریزی اجتماعی ما باید تجلی یابد؟
نکته کلیدی همین‌جاست. اگر ما خود را در دوران غیبت امام زمان (عج) می‌دانیم، باید ولایت فقیه را به‌عنوان نیابت عامه آن حضرت درک کنیم. امام خمینی(ره) در مقابل «اسلام آمریکایی»، مفهوم «اسلام ناب» را مطرح کردند؛ یعنی همان اسلامی که به‌جای سازش با ظلم، به دنبال تحقق عدالت است. اسلام ناب یعنی همان مسیر انتظار فعال برای زمینه‌سازی ظهور.
بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی که از سوی مقام معظم رهبری صادر شد، دقیقاً در راستای همین مسیر است. بیانیه، نقشه راه تمدن اسلامی منتظرانه است. به‌ویژه آنجا که ایشان به نقش جوانان، علم، عدالت، معنویت، سبک زندگی و خودسازی اشاره دارند، می‌توان تمام این موارد را در نسبت با مهدویت تحلیل کرد.
– چرا بیانیه گام دوم را نخ تسبیح مهدویت می دانید؟
چون نگاه به آینده در این بیانیه، معطوف به تحقق دولت کریمه مهدوی است. حرکت تمدنی ایران اسلامی از انقلاب تا ظهور، مراحل مختلفی دارد؛ یکی از حلقه‌های اصلی آن، همین تلاش برای بازتعریف سبک زندگی اسلامی‌ـ‌منتظرانه است.
متأسفانه تاکنون در برخی مراکز علمی و فرهنگی ما، این موضوع کم‌رنگ دیده شده یا صرفاً به بحث‌های تئوریک تقلیل یافته. در حالی‌که باید مفهوم منجی و راه زندگی منتظرانه به‌صورت عملی و تمدنی تبیین و ترویج شود، نه فقط خطابه‌ای یا مناسکی.
– در این مسیر، چه مخاطرات و انحرافاتی ممکن است مسیر جامعه منتظر را منحرف کند؟
مهم‌ترین خطر، بدل‌سازی دشمن در منجی‌باوری است. در برابر اسلام ناب و مهدویت اصیل، ما با پدیده‌هایی، چون فرقه‌های انحرافی، معنویت‌های سکولار، و صهیونیسم مسیحی مواجه هستیم. این جریانات تلاش می‌کنند چهره‌ای تحریف‌شده از منجی ارائه دهند: منجی‌ای با چهره خشن، یا کاملاً منفعل و بی‌خاصیت.
امروز در جهان مسیحیت و یهودیت نیز جریان‌هایی هست که به‌جای رجوع به آموزه‌های واقعی منجی، روایت‌های افراطی یا صهیونیستی را رواج می‌دهند. ما نیاز داریم منجی‌باوری اصیل را، با تأکید بر قرآن و سنت نبوی، برای جهان بازخوانی کنیم.
– اگر بخواهیم راهکار مشخصی ارائه کنیم برای ورود جدی به این حوزه، چه پیشنهادی دارید؟
به‌نظرم راهکار اصلی این است که روایت مهدویت و منجی‌گرایی را از دل قرآن و روایات استخراج کنیم و در قالب محور‌های تمدنی گام دوم انقلاب، به نسل جوان منتقل کنیم. مجموعه‌هایی، چون مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم و بنیاد فرهنگی حضرت مهدی (عج) کار‌های خوبی داشته‌اند، ولی باید گسترده‌تر شوند و دانشگاه‌ها، مدارس، رسانه‌ها و طلاب درگیر این نهضت شوند.
جامعه‌ای که چشم‌انتظار امامش است، باید ساختار، اقتصاد، عدالت، رسانه، خانواده و فرهنگش را بر مبنای همین انتظار فعال طراحی کند.
– و در پایان، اگر جمع‌بندی کوتاهی بفرمایید…
اگر بخواهیم راه زندگی صحیح را بیابیم، باید با آیات قرآن و روایات مهدوی انس بگیریم. اهل سنت بیش از ۵۰۰ آیه را در ارتباط با منجی تفسیر کرده‌اند و در منابع شیعه هم دریایی از آموزه‌های مهدوی وجود دارد. راه ما از اسلام ناب و انتظار واقعی می‌گذرد. تحقق جامعه منتظر، تنها با برنامه‌ریزی دقیق فرهنگی و تمدنی ممکن است. ان‌شاءالله این مسیر را با همراهی نسل جوان و هدایت رهبران الهی طی خواهیم کرد.
منبع:فرقه نیوز