بخشی از کتاب

پیشگفتار

یکی از بنیادی‌ترین اصول اعتقادی شیعه، باور به وجود امام معصوم پس از پیامبراکرم؟ص؟ و استمرار خط امامت و وصایت در طول زمان است؛ به گونه‌ای که تا قیامت هیچ دوره و زمانی خالی از ولی معصوم نیست، بلکه همواره امام و حجّت الاهی یا به صورت آشکار یا به صورت پنهان و غائبانه[۱] در جامعه حضور دارد.

در میان امامان اهل‌بیت؟عهم؟ مصداق روشن «امام غائب»، دوازدهمین امام شیعیان حضرت مهدی؟عج؟ است و در لسان روایات نیز، مفهوم «غیبت» و «امام غائب» ناظر به وجود مقدس آن حضرت است، چرا که این وضعیت مختص دوران امامت آخرین امام حضرت مهدی؟عج؟ است، زیرا شرایط سیاسی حاکم بر جامعه اسلامی پس از رحلت رسول اکرم؟ص؟ به گونه‌ای رقم خورده است که امامان شیعه (جز در اندک زمانی) نه تنها مبسوط الید نبودند، بلکه غالبا از سوی حکام جور با محدودیت‌های شدیدی مواجه گردیدند. این سخت‌گیری‌ها برای برخی از ائمه؟عهم؟ مانند امام کاظم؟ع؟ و امام عسکری؟ع؟ به قدری شدید بوده است که دسترسی و ارتباط علنی شیعیان را با امامشان بسیار دشوار کرده است، اما هرگز این ارتباط به طور کامل قطع نگردیده است. لکن پس از شهادت امام عسکری؟ع؟ این وضعیت به گونه‌ای بوده است که سبب غیبت و پنهان زیستی امام دوازدهم؟عج؟ گردیده است.

گسست ارتباط رسمی میان امام و شیعیان پس از شهادت امام عسکری؟ع؟ و غیبت فرزندش امام دوازدهم حضرت مهدی؟عج؟، این پرسش و شبهه را برای مخالفان شیعه پدید آورده است که امام غائب و دور از دسترس، وجود و عدمش یکسان بوده و هیچ تأثیری در عرصه تعاملات اجتماعی و زندگی مردم نخواهد داشت!

غرض از القای این گونه شبهات، خرافی پنداشتن موضوع مهدویت و اعتقاد به غیبت حضرت مهدی؟عج؟ در این عصر و زمان است؛ چرا که در نظام اعتقادی شیعه، مهدویت اساس تفکر شیعی و تبلور عینی اندیشه امامت شمرده می‌شود؛ از این رو، همواره این اصل رکین اعتقادی شیعه، مورد هجمه دشمنان شیعه بوده است.[۲] نمونه بارز این دشمنی را در تلاش گسترده فرقه ضالّه وهابیت می‌توان مشاهده نمود که با تبلیغات رسانه‌‌ای و چاپ و پخش وسیع کتاب‌های ضد شیعی،[۳] سعی دارند اعتقاد شیعیان به وجود امام غائب را امری موهوم القا کنند و با نشر این گونه شبهات، اذهان مردم را نسبت به این رکن رکین اعتقادی شیعه، متزلزل نمایند.

با توجه به اهمیت اعتقاد به امام حیّ غائب و جایگاه مهدویت در فرهنگ اعتقادی شیعه، لازم است مبانی عقلی و نقلی ضرورت وجود امام حیّ غائب در جامعه، با دلائل متقن، اثبات و مبرهن گردد و آثار وجودی و نقش آفرینی امام غائب در جامعه، به روشنی تبیین شود.

در این باره، چند پرسش اساسی قابل طرح است مانند اینکه؛ چرا باید امام حیّ همواره وجود داشته باشد؟ وجود امام حیّ چه تأثیری در عالم و زندگی مردم دارد؟ اگر وجود امام حی لازم است، پس چرا غائب و ناپیداست؟ امامی که از نظرها پنهان است چگونه جامعه دینی را مدیریت و رهبری می‌کند؟ و… .

در این پژوهش، به این گونه پرسش‌ها، با اسلوب علمی پاسخ داده ‌شده است.

[۱]. شیخ طوسی،  الأمالی،  ص۲۱.

[۲]. شبهه افکنی مخالفان شیعه و ایجاد تردید درباره جایگاه مهدویت و اعتقاد به امام غائب؟عج؟ دارای سابقه طولانی است و علمای شیعه از گذشته دور تا کنون هرکدام متناسب با شرایط زمان خود به آن پاسخ داده و آثار علمی زیادی در این زمینه از خود به جای گذاشته‌اند. از میان آثار قدما، می‌توان به پاسخ‌های علمی بزرگانی چون شیخ مفید در «رسائل فی الغیبه»، سید مرتضی در «الشافی فی‌الامامه» و «المقنع فی‌الغیبه»، فاضل مقداد در «الاعتماد فی شرح واجب الاعتقاد»، صلاح الدین حلبی در «تقریب المعارف» و… اشاره نمود. از آثار معاصرین، می‌توان به: «بحوث حول ‌‌المهدی»، شهید محمد باقر صدر؛ «شبهات و ردود»، سامی‌البدری؛ «من هوالمهدی» ابوطالب تجلیل؛ «المهدی فی‌الفکر الاسلامی» هاشم العمیدی؛ «دادگستر جهان» آیت الله ابراهیم امینی؛ «اصالت مهدویت» آیت الله صافی‌گلپایگانی؛ «امام مهدی، موعود موجود» آیت الله جوادی آملی و… اشاره نمود.

[۳]. یکی از نمونه‌های آن، کتاب «عجیب ترین دروغ تاریخ» برای مخاطبان شیعه است. این کتاب که اصل آن به زبان عربی با عنوان «متی یشرق نورک ایها المنتظر» توسط عثمان خمیس نگاشته شده، در سال ۱۳۸۷ توسط فردی به نام اسحاق دبیری به فارسی ترجمه و چاپ شده است که تنها چاپ نخست آن با تیراژ هفتاد و پنج هزار نسخه در میان حجاج و زوار شیعی به صورت رایگان توزیع شده است.