خانواده و مدرسه؛ دو بال تربیت نسل منتظر و تمدنساز
به گزارش روابط عمومی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) استان ایلام، در گفتوگوی تفصیلی با ایرج زینیوند، مدیرکل آموزش و پرورش استان ایلام، مبانی تربیت مهدوی نسل منتظر، نقش محوری خانواده و نظام آموزشی و راهکارهای مقابله با چالشهای فرهنگی عصر حاضر بررسی شد. وی در این مصاحبه ضمن پاسخ به سوالات روابط عمومی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) استان، بر تبدیل «فرهنگ انتظار» از شعار به «سبک زندگی» و «سیاست ملی» تأکید کرد.
در ادامه مشروح مصاحبه را میخوانیم:
نقش والدین و معلمان در تربیت مهدوی نوجوانان و جوانان چیست؟
زینیوند پاسخ داد: مهمترین نقش والدین، الگوی عملی بودن است. نوجوان و جوان اگر در رفتار والدین عشق، صداقت، عدالتخواهی و توجه به امام زمان(عج) را ببیند، ناخودآگاه این ارزشها را درونی میکند. یاد امام زمان در دعا، نذر، کار خیر و حتی گفتگوهای روزمره خانواده باید طبیعی و صمیمی باشد نه شعاری. این رفتار عملی، بهترین روش برای انتقال و نهادینهسازی یک عقیده است.
وی در ادامه نقش مدرسه را اینگونه تشریح کرد: مدرسه نیز میتواند مفاهیم مهدویت را نه صرفاً در قالب درس دینی، بلکه در قالب تفکر، تحلیل تاریخی و مسئولیت اجتماعی بیان کند. معلمان باید در دانش مهدویت و روش بیان متناسب با سن دانشآموزان آگاه باشند تا بتوانند شبهات آنان را پاسخ دهند.
چگونه میتوان از تعالیم مهدوی برای تحکیم بنیان خانواده و کاهش آسیبهای اجتماعی بهره گرفت؟
مدیرکل آموزش و پرورش ایلام بیان کرد: «یکی از ویژگیهای جامعه منتظر، محبت و همدلی است؛ همان چیزی که پایه زندگی خانوادگی است. این تعالیم ما را به اصلاح روابط، مدارا و احترام متقابل دعوت میکند. از سوی دیگر، باور به ظهور منجی و آیندهای روشن، اضطرابهای اجتماعی و اقتصادی را کاهش میدهد. امید مهدوی، کانون خانواده را از ناامیدی نجات داده و تابآوری را افزایش میدهد. برای مثال، خانوادهای که دعا برای فرج را با هم انجام میدهد، ناخودآگاه حس همبستگی و آرامش بیشتری پیدا میکند.
فرهنگ انتظار چگونه میتواند جایگزینی اصیل برای فرهنگ ابتذال و مصرفگرایی باشد؟
زینیوند در تحلیل این جایگزینی اظهار داشت: «فرهنگ انتظار، زندگی را دارای یک هدف الهی و مأموریت اخلاقی میکند: آمادهسازی برای حکومت عدل. این معنا، خلأ روحیای را پر میکند که مصرفگرایی هرگز قادر به پر کردن آن نیست. در فرهنگ منتظر، انسان «برای ساختن» زندگی میکند، نه «برای خرج کردن». ابتذال، انسان را منفعل میسازد، اما انتظار، نیروی امید و حرکت میآفریند. این فرهنگ، مصرفگرایی را با قناعت، ابتذال را با اخلاق و پوچی را با امید جایگزین میکند.
خانواده چه نقشی در پرورش نسل منتظر و تمدنساز دارد؟
وی با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) تأکید کرد: خانواده اولین محیطی است که کودک در آن مفهوم خدا، عدالت و امید را تجربه میکند. اگر خانواده بر پایه معرفت و عمل مهدوی بنا شود، فرزندان با روحیه انتظار رشد میکنند. به بیان امام صادق(ع): کسی که دوست دارد از یاران قائم باشد، باید منتظر باشد و در حال انتظار، با نیکی و اخلاق زندگی کند. این نیکی و اخلاق در آغاز در «خانه» آموخته میشود. خانواده، نخستین سنگ بنای جامعه مهدوی است.
خانواده چگونه میتواند فرهنگ انتظار را به سبک زندگی تبدیل کند؟
زینیوند راهکارهای عملی ارائه داد: خانواده جایی است که انتظار از شعار به «سبک زندگی» تبدیل میشود. اقداماتی مانند اختصاص زمانی هفتگی برای گفتوگو درباره امام زمان(عج) با استفاده از کتابهای داستانی ساده، مطالعه خانوادگی کتابهایی مانند «نامهای به آقا» یا «سلام بر اباصالح»، پاسخگویی صمیمانه به پرسشها و شبهات نوجوانان و تماشای مستندها یا برنامههای اخلاقی با محتوای امید و نیکوکاری.
برای تحقق جامعه منتظر چه سیاستهای فرهنگی و آموزشی باید در سطح ملی تقویت شود؟
وی در پایان با نگاهی کلان پیشنهاد کرد: تبدیل یک ارزش به فرهنگ ملی نیازمند سیاستگذاری منسجم است. مواردی از جمله حمایت از تولید محتوای جذاب، تولید کتاب، نرمافزار و منابع آموزشی متناسب با ذائقه نسل جدید، توانمندسازی مربیان و برگزاری دورههای آموزشی عمیق در دانشگاه فرهنگیان و حوزههای علمیه برای تبیین ابعاد اجتماعی انتظار، حمایت از تولیدات هنری و تولید آثار سینمایی و تلویزیونی که بر صفات منتظران (عدالت، علمگرایی، خدمت) تمرکز کنند، نه صرفاً رویدادهای آخرالزمانی و فعالیت هدفمند در فضای مجازی و ایجاد پویشهای فعال با هدایت متخصصان دینی برای پاسخ به شبهات و تولید محتوای امیدآفرین.
مدیرکل آموزش و پرورش استان ایلام این گفتوگو بر این نکته تأکید دارد که تربیت نسل منتظر، نیازمند هماهنگی و برنامهریزی بین نهاد خانواده، نظام آموزشوپرورش و سیاستگذاران فرهنگی در سطح ملی است.