برکات توجه و توسل به امام زمان علیه السلام در زندگی

به اعتقاد شیعه، امام مهدی علیه السلام امام دوازدهم شیعیان و فرزند امام حسن عسکری علیه السلام در سال ۳۲۹ هجری قمری و پس از رحلت آخرین نائب خود یعنی علی ابن محمد سمری دوره دوم غیبت خود یعنی غیبت کبری یا غیبت تامه را شروع کردند و از دید همگان پنهان شدند. این غیبت سری است از اسرار الهی و زمانی که خداوند اراده کند این غیبت تمام خواهد شد و شیعیان از روشنای ظهور بهره‌مند خواهند گشت. اما، در این مدت زمین از حضور حجت خالی نیست و توجه و توسل به ایشان قطعاً برکاتی دارد که در این مقاله آنها را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

تفسیر غیبت امام زمان ( علیه السلام)

بنابر اسناد موجود مذهب شیعه، امام مهدی علیه السلام، در سحرگاه پانزدهم شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری متولد شدند و در سال ۲۶۰ هجری قمری دوران غیبت صغری را آغاز کردند. برخی روایات هم، آغاز غیبت صغری را از بدو تولد ایشان دانسته‌اند. در سال ۳۲۹ هجری قمری با فوت آخرین نائب خاص امام زمان، غیبت صغری به پایان رسید و دوره جدیدی از غیبت با نام غیبت تامه یا همان غیبت کبری شروع شد و امام از دید همگان پنهان شدند. اما، این غیبت به معنی فقدان و نیستی نبوده و نیست. که اگر چنین بود به جای واژه غیبت از اصطلاح خواب یا رحلت استفاده می‌شد. چنانچه در مورد حضرت عزیر و یا اصحاب کهف از چنین واژه‌ای استفاده شده و بنا به دلایلی، مدتی را به خواب رفته و در میان مردم حضور نداشته‌اند. اما در مورد امام زمان عجل الله از واژه غیبت استفاده شده یعنی ایشان در میان مردم حضور دارند، اما حضور آن حضرت قابل رویت نیست به عبارتی غیبت ایشان به معنای عدم حضور نیست. به همین علت، دعای شیعیان مبنی بر ظهور آن حضرت است نه حضور ایشان، چون شیعیان به حضور حجت خدا بر روی زمین ایمان دارند.

باور به حضور امام زمان علیه السلام، آثار و برکات فراوانی از جمله اثر شرم از گناه دارد. شیعه ی با ایمان که به حضور پیشوای خود یقین دارد، از انجام گناه شرم دارد و چون خدا و حجتش را ناظر بر اعمال خویش می‌بیند از انجام گناه خودداری می‌نماید. مهمتر از همه اینکه، جهان و جهانیان در باور شیعه و طبق احادیث و روایات به دلیل وجود و حضور حجت خدا بر روی زمین است که امکان زیست و بهره‌مندی از مواهب الهی را دارند. همان گونه که وقتی از امام صادق علیه السلام سوال شد که آیا زمین بدون حجت خدا باقی خواهد ماند؟ حضرت فرمودند: « به خدایی که جانم در اختیار اوست اگر زمین یک لحظه بدون حجت باقی بماند، تمام ساکنینش را در خود فرو می‌برد. پس، همین که اجازه زندگی بر روی زمین را داریم از برکات حضور حجت خداست. اما ببینیم وظیفه مومنان در قبال آن حضرت چیست و چگونه می‌توانند از برکات وجود ایشان بهره‌مند شوند؟

وظایف مؤمنان در قبال حضرت مهدی ( علیه السلام)

وظیفه یک شیعه نسبت به کسی که طبق زیارت جامعه کبیره، دلیل بارش باران و استحکام زمین و آسمان است، چه می‌تواند باشد جز به دست آوردن رضایت امام زمان علیه السلام و در نتیجه رسیدن به رضای الهی. تلاش برای خشنودی امام عصر علیه السلام که به فرموده خود، همیشه پیگیر احوالات شیعیانشان هستند و بسیار برای گشایش امور آنها دعا می‌کنند، جزء بدیهی‌ترین وظایف شیعه است. انجام وظیفه‌ای که همراه با برکات و فیوضات بسیار است. به عبارتی، خداوند متعال در قبال این انجام وظیفه هدایا و پاداش‌هایی برای مومنان در نظر گرفته است. همان برکاتی که از توجه به امام زمان (عجل الله) شامل حال منتظر واقعی آن حضرت خواهد شد.

برکات توجه به امام زمان ( علیه السلام)

همه موجودات و مخلوقات، هر نفسی که می‌کشند و هر نعمتی که از جانب خداوند دریافت می‌کنند همه از برکت وجود حجت الهی و از مجرای امامت است. امامت،دریایی است که نه تنها غرق شدگان در عشقش،از گنجینه‌های اعماق آن بهره‌مند می‌شوند، بلکه ساحل نشینان و رهگذران نیز، از فیوضات آن متنعم خواهند شد. پس اولین برکت، وجود به معنای هستی و بهره‌مندی از نعمات است، همانطور که همه مخلوقات از خورشید عالم تاب،هم در آسمان صاف و هم در آسمان ابری بهره‌مند می‌شوند و در پرتو شعله‌های روشنی بخش آن، رشد و نمو کرده و به حیات خود ادامه می‌دهند، مردم نیز، از امام غائب علیه السلام بهره مند شده و از پرتوهای حیات بخش وجودی ایشان برخوردار می‌شوند.

هدایت

هدایت از جمله برکات دیگریست که به واسطه وجود مبارک امام عصر ( عج) شامل حال مؤمنان خواهد شد. چنانکه می‌دانیم هدایت بر دو قسم است: هدایت تشریعی و هدایت باطنی یا تکوینی.

هدایت تشریعی تنها در زمان حضور عینی امام معصوم علیه السلام میسر است و در زمان غیبت، نمی‌توان از هدایت تشریعی بهره جست. فلذا، در سیطره عدل الهی نمی‌گنجد که مردم به سبب غیبت امام، به طور کلی از هدایت محروم بمانند. بر این اساس، باب دیگری از رحمت الهی، شامل حال مؤمنان شده است که همان هدایت باطنی است.

مؤمنان واقعی، حتی در عصر غیبت نیز از توانایی درک صراط مستقیم برخوردار خواهند بود و این امر به سبب حضور امام بر روی زمین است. این موضوع، حتی در اصل نبوت نیز صادق است چنانچه در متون فقهی، از دو رسول یاد شده؛ رسول ظاهری و رسول باطنی. مراد از رسول ظاهری ،همان پیامبران و رسولان الهی است از آدم علیه السلام تا خاتم الانبیا حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و منظور از رسولان باطنی،همان عقل و قوه تفکر و استدلال بشری است که با دقت در نظام آفرینش و توجه به سخنان و سیره پیامبران حاصل خواهد شد.

شناخت خداوند

برکات توجه به امام زمان و شناخت امام معصوم علیه السلام در همه اعصار ، به شناخت خداوند متعال منتهی می شود. طبق احادیث و روایات ، هرکس امام زمان خود را نشناسد و بمیرد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.

به همین دلیل است که استاد شهریار ،شعر فاخر همای رحمت را با این بیت زیبا آراسته است:

« دل اگر خداشناسی، همه در رخ علی بین                    به علی شناختم من، به خدا قسم خدا را »

معرفت الهی، خورشیدی است که در قلوب مؤمنین خواهد درخشید. شناخت امام، خود شناسی و خداشناسی، مدارج عالی ایمان و تقوای الهی هستند که لازم و ملزوم یکدیگرند.

همانطور که میدانیم مراجعه به آیات و روایات از جمله راههای شناخت خداوند است. روایاتی که، از اولیا و اوصیای الهی روایت شده تا روشنی بخش مسیر شناخت و تقرب بنده به معبود باشد احادیثی که از ائمه اطهار علیهم السلام روایت شده تا بنده، از پله های مسیر معرفت، با تفکر و تعقل بالا رفته و به قرب الهی برسد. تفسیر و تعبیر این آیات و روایات، حقایق بسیار عمیق و معارف بسیطی را در زمینه شناخت خداوند و معرفت صفات بی بدیل الهی روشن می کند. اما، انسان به تنهایی و فقط با اتکال به عقل خویش نمی‌تواند از عهده آن برآید. از این رو،برای درک آنها نیازمند راهبر و هادی است. مردم در عصر حاضر که به عصر غیبت موسوم است از حضور فیزیکی امام معصوم علیه السلام محرومند ولی همواره مورد لطف ایشان بوده و از برکات وجود مبارکشان بهره‌مند می‌شوند.

امید

از نشانه‌های ظهور، گسترش ظلم و فساد در روی زمین است. در چنین جامعه‌ای، مسلماً زنده نگه داشتن امید برای مسلمین و شیعیانی که به نابودی باطل توسط حق ایمان دارند، از افضل اعمال است و این امر، در سایه الطاف ولیعصر عجل الله امکان‌پذیر است. اینکه با وجود گذشت بیش از هزار سال از غیبت امام دوازدهم، حضرت مهدی علیه السلام، هنوز نام ایشان بر قلوب شیعیان حکومت می‌کند و دعای همیشگی شان «اللهم عجل لولیک الفرج» است، روایتگر نور امیدی است که شب‌های طولانی انتظار را روشن کرده است. در چنین شرایطی که دشمنان و سست عنصران، در پی تضعیف شیعه و قطع ریشه عشق به ائمه اطهار علیهم السلام هستند، امید به ظهور و فردایی روشن که در آن، مهدی عجل الله به دیوار کعبه تکیه زده و شهادت بر یگانگی خداوند و رسالت حضرت محمد صلوات الله علیه تنها ریسمانی است که شیعه را از میان امواج پرتلاطم یأس خواهد رهانید.

طبق حدیث ثقلین که از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده،قرآن و عترت (ائمه اطهار علیهم السلام) همواره در کنار یکدیگرند تا در کنار حوض کوثر به ایشان بپیوندند. در تفسیر این حدیث،ضمن تأکید پیامبر بر لزوم تمسک به این دو، بر لزوم اعتقاد به هر دو گنجینه در کنار هم اشاره شده است. یعنی نمی‌توان به قرآن اعتقاد قلبی داشت ولی سینه را از محبت ائمه معصومین علیهم السلام خالی کرد و یا بالعکس. قدرت هدایتگری قرآن و ائمه،در کنار همدیگر نمود بیشتری پیدا می‌کند. از این رو امید به اینکه آخرین امام معصوم حی و حاضر است و در میان انسان‌هاست و آنها می‌توانند از برکات وجود ایشان بهره ببرند نعمت بزرگی است و نقش موثری در استواری ایمان منتظران دارد.

حفظ دین

از آنجایی که خداوند عادل است و مبنای دین بر اساس عدالت خداوند نوشته شده،همیشه کسانی بوده‌اند که دین و دینداری را دشمن منافع خود دانسته و به مبارزه با آن پرداخته‌اند. همان‌هایی که بارها به جان پیامبر صلوات الله سوء قصد کردند، فرق امیرالمومنین علی علیه السلام را در محراب نماز شکافتند، جام زهر را به کام امام حسن علیه السلام ریختند، امام حسین علیه السلام را با آن همه شقاوت و دنائت به شهادت رساندند و… و از هر تلاشی برای از بین بردن و تحریف دین فروگذار نبوده‌اند، در زمان غیبت نیز، به روش‌ها و انحاء مختلف سعی در زدودن سیمای اسلام و تشیع از بطن جوامع داشته اند لذا، اگر عنایات امام زمان علیه السلام و الطاف خداوندی به سبب وجود پربرکت آن حضرت نبود، مسلماً تاکنون موفق شده بودند و اثری از دین و دیانت باقی نمانده بود. اینکه با وجود غیبت هزار و صد و چند ساله امام معصوم همچنان به خیل مریدان و عاشقان آن حضرت اضافه می‌شود، دلالت بر لزوم پاسداری از دین در همه اعصار تا ظهور منجی یگانه عالم، حضرت مهدی عجل الله دارد.

البته، کم و کاستی‌های بسیاری هست که به خاطر تلاش معاندان و طولانی بودن غیبت، گریز ناپذیر است. اما با فرا رسیدن ظهور پر خیر و برکتش به لطف خداوند تمام کاستی‌ها و نواقص جبران خواهد شد.

دفع بلا

همان گونه که قبلاً هم ذکر شد، وجود مبارک امام زمان علیه السلام عامل نزول باران و رحمت الهی است. طبق حدیث امام صادق علیه السلام اگر وجود مبارک امام معصوم علیه السلام نبود، زمین ساکنینش را در خود فرو می‌برد. با توجه به این حدیث و احادیث و روایات مشابه، وجود افراد مؤمن و برگزیده در بین مردم، موجب دفع بسیاری از بلاها و خطرات و جذب بسیاری از نعمات و برکات است. همانطور که امام سجاد علیه السلام می‌فرمایند: «ما ائمه کسانی هستیم که به سبب حضور ما، آسمان بر بالای زمین استوار شده و زمین از بلعیدن و هلاکت اهل خود منع می‌شود».

در پاسخ به پرسش بعضی‌ها که می‌گویند چرا بلایا و عذاب‌های الهی که در زمان‌های گذشته برای برخی اقوام رخ می‌داده، دیگر اتفاق نمی‌افتد و خداوند گناهکاران و فاسقان را عذاب نمی‌کند؟ باید گفت که وجود مبارک امام زمان علیه السلام و توجه به ایشان به قصد تقرب به ذات مبارک آن حضرت، موجب دفع بلایا و مصائب بزرگ می‌شود. البته این بدان معنی نیست که هیچ اتفاق ناگواری رخ نخواهد داد بلکه، مقصود از این سخن، این است که بلایایی که بر اثر خشم خداوند و قهر او، دامنگیر همه اهل یک بلاد می‌شد به دلیل وجود مبارک امام عصر صلوات الله از آن بلاد دور خواهد شد. فلذا، بر شیعیان و مریدان حضرتش واجب است که در همه حال،به یاد ولی نعمت خود بوده و از کارهایی که دل ایشان را به درد می‌آورد پرهیز نمایند. آیت الله جوادی آملی چنین نقل می‌کردند که هرگاه بنده به یاد خدا می‌افتد معلوم می‌شود که قبلش خدا از بنده‌اش یاد کرده است. از این سخن نغز وام گرفته اضافه می‌کنیم که هرگاه شیعه به یاد مولایش امام زمان صلی الله علیه و آله و سلم بیفتد، معلوم است که قبلش امام زمان عجل الله یادی از شیعه‌اش کرده است.

برداشت آخر

وارد حرم امامان معصوم علیهم السلام که می‌شویم، حال و هوایمان عوض می‌شود. انگار که آب و هوای حرم با سایر نقاط شهر متفاوت است. انگار که در آغوش خداوند جای می‌گیریم. توجه به حضرت بقیه الله و محبت ایشان و توسل و تقرب به آن حضرت، حرم ایشان را در دل مؤمن بنا می‌کند. انگار که آب و هوای دلت عوض می‌شود. انگار که در آغوش….

مقالات مهدوی