گفت‌وگو با معاون پژوهشی حوزه علمیه امام خمینی(ره) اراک درباره نقش مهدویت در انقلاب اسلامی و تمدن نوین اسلامی
به گزارش روابط عمومی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) استان مرکزی، حجت‌الاسلام حمیدی‌نژاد، معاون پژوهشی حوزه علمیه امام خمینی(ره) اراک، در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار این بنیاد، به تبیین جایگاه اندیشه انتظار در مواجهه با چالش‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه، ظرفیت‌های مهدویت برای نسل جوان و شیوه‌های نهادینه‌سازی انتظار فعال در عرصه‌های مختلف پرداخت. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این گفت‌وگو است.
سؤال: اندیشه انتظار چگونه می‌تواند در مواجهه با چالش‌های فرهنگی و اجتماعی امروز الهام‌بخش باشد؟
حجت‌الاسلام حمیدی‌نژاد: پیش از هر چیز باید بدانیم «منتظر» در انتظار چه شخصیتی است. منتظرِ واقعی، چشم‌به‌راه امام معصومی است که برترینِ انسان‌ها در علم، شجاعت و توانایی است و خلیفه الهی در عالم محسوب می‌شود.
وقتی چنین تصویری از امام در ذهن فرد شکل بگیرد، طبیعتاً می‌تواند با چالش‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه بهتر کنار بیاید.
انتظار، نقطه مقابل یأس است و امید را در جامعه زنده می‌کند. جامعه منتظر، جامعه‌ای پویا است که در مسیر آمادگی برای ظهور، رشد اخلاقی، علمی و فرهنگی را دنبال می‌کند. این تفکر، مسئولیت‌پذیری فرد را افزایش می‌دهد و او را از انفعال خارج کرده و به کنشگری اجتماعی هدایت می‌کند.
منتظر واقعی کسی است که برای ظهور زمینه‌سازی می‌کند و هویت دینی و فرهنگی خود را حفظ می‌کند. نمونه‌های موفق بسیاری داشته‌ایم؛ مانند شهید بابایی که با وجود تحصیل در آمریکا، به واجبات دینی و نماز اول وقت پایبند بود. چنین پایبندی‌ها، اساس عبور از بسیاری از چالش‌هاست.
انتظار، همچنین ظرفیت وحدت‌آفرینی در امت اسلامی دارد. زمینه‌سازی ظهور از اصلاح فردی آغاز می‌شود و وقتی فرد خود را اصلاح کند، جامعه نیز اصلاح خواهد شد. بنابراین، کسی که حقیقتاً منتظر باشد، می‌تواند با چالش‌های امروز کنار بیاید و مسیر پیشرفت را طی کند.
سؤال: چه ظرفیت‌هایی در آموزه مهدویت برای تقویت امید، پویایی و عدالت‌خواهی در نسل جوان وجود دارد؟
حجت‌الاسلام حمیدی‌نژاد: برای پاسخ به این پرسش باید ویژگی‌ها، نیازها و علایق جوان امروز را بشناسیم. جوان معاصر با جوان دهه‌های گذشته تفاوت‌های جدی دارد. امکانات جدید، سبک زندگی متفاوتی ایجاد کرده و دیگر نمی‌توان از روش‌های سنتیِ انتقال مفاهیم انتظار استفاده کرد.
برای ایجاد امید و پویایی، باید محتوا را متناسب با ذائقه نسل امروز، با بهره‌گیری از ابزارهای جدید و در چهارچوب دین ارائه کرد. هر اندازه این سازگاری بیشتر باشد، پیام مهدوی اثرگذاری بیشتری خواهد داشت.
سؤال: چگونه می‌توان مفهوم «انتظار فعال» را در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نهادینه کرد؟
حجت‌الاسلام حمیدی‌نژاد: در عرصه اقتصادی، انتظار فعال یعنی ترویج کار، تولید و کارآفرینی با نیت زمینه‌سازی ظهور. حمایت از تولید ملی، تقویت اقتصاد مقاومتی و توجه به عدالت اقتصادی از مهم‌ترین الزامات این حوزه است.
جامعه‌ای که در آن بخشی در رفاه کامل و بخشی دیگر در تنگنا زندگی کند، جامعه‌ای هماهنگ با آرمان انتظار نیست.
در این مسیر، باید روی محصولات فرهنگی مهدوی مانند کتاب، فیلم، نرم‌افزار و بازی‌های رایانه‌ای سرمایه‌گذاری شود. متأسفانه بخش زیادی از تولیدات رسانه‌ای فعلی بر سبک زندگی غیرمذهبی یا حتی مبتذل استوار است و این فاصله با فرهنگ انتظار باید اصلاح شود.
در عرصه سیاسی نیز نیازمند تربیت مدیران و الگوهایی با رویکرد مهدوی هستیم. همان‌گونه که برخی مربیان ورزشی توانسته‌اند ورزشکارانی متعهد تربیت کنند، در مدیریت سیاسی نیز باید مسئولانی داشته باشیم که پایبند به ارزش‌ها باشند و در صحنه‌های بین‌المللی بدون هراس از قدرت‌ها مواضع عزتمندانه اتخاذ کنند.
اگر مسئولان ما رویکرد مهدوی داشته باشند، تصمیم‌گیری‌هایشان نیز متناسب با همین آرمان خواهد بود.
سؤال: خانواده چه نقشی در پرورش نسل منتظر و تمدن‌ساز دارد؟
حجت‌الاسلام حمیدی‌نژاد: خانواده نخستین نهاد اجتماعی است و تأثیرگذارترین عامل در شکل‌گیری شخصیت فرزند. اگر مادر، فردی مؤمن، آگاه، متعهد و دارای دغدغه‌های مهدوی باشد، از همان دوران بارداری و پس از تولد، زمینه تربیت مهدوی را برای فرزند فراهم می‌کند.
خانواده با رعایت اصول اسلامی در تغذیه، پوشش، روابط و تربیت می‌تواند نقش مهمی در پرورش نسل منتظر داشته باشد و از طرف دیگر، در برابر سبک زندگی غربی بایستد.
فرزندی که در خانواده‌ای متعهد رشد می‌کند و در مراسم‌ها و مناسبت‌های دینی شرکت دارد، به‌طور طبیعی در مسیر تربیت مهدوی قرار می‌گیرد.