
به گزارش روابط عمومی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج)، امیررضا رضایی، پژوهشگر و تحلیلگر حوزه مهدویت، در گفتوگویی تفصیلی با اشاره به جایگاه خانواده در منظومه مهدوی و نقش آن در تحقق تمدن نوین اسلامی، بر اهمیت بازسازی بنیادین نهاد خانواده بر اساس ارزشهای الهی و مهدوی تأکید کرد.
او در ابتدای سخنان خود گفت: خانواده مهدوی تنها یک واحد اجتماعی کوچک نیست، بلکه پایهگذار تمدنی است که از درون انسانهای مؤمن، متعهد و آگاه شکل میگیرد. جامعه مهدوی، از خانوادههایی تشکیل میشود که در آنها ایمان، اخلاق، عشق به عدالت و روحیه انتظار فعال نهادینه شده است.
خانواده؛ نخستین بستر تربیت تمدنی
رضایی زارعی با اشاره به آیات و روایات درباره جایگاه خانواده در دین اسلام گفت: خانواده در تفکر مهدوی، فقط مأمنی برای آرامش و محبت نیست، بلکه سنگ بنای تربیت انسان منتظر است. همانگونه که در قرآن آمده، خداوند از آرامش و مودّت میان همسران به عنوان نشانهای از آفرینش یاد میکند. این مودّت اگر بر محور ایمان و ولایت قرار گیرد، تبدیل به مدرسهای برای ساخت نسل منتظر خواهد شد.
وی افزود: در نگاه تمدنی، هر خانوادهی مهدوی خود یک نهاد فرهنگی و تربیتی است که بر ارزشهایی چون صداقت، عدالت، انضباط، مسئولیتپذیری، تعاون و امید استوار است. چنین خانوادهای فرزندی پرورش میدهد که نه تنها در پی نجات خویش، بلکه در اندیشه نجات جامعه و اصلاح جهان است.
خانواده مهدوی و تمدن نوین اسلامی
رضایی زارعی تأکید کرد که تمدن نوین اسلامی مفهومی است که از دل تحول در خانواده آغاز میشود. وی گفت: تمدن اسلامی از بالا ساخته نمیشود، بلکه از پایین، از درون خانوادهها و از قلبهای مؤمن و منتظر شکل میگیرد. خانوادههایی که در آنها قرآن، دعا، تفکر و خدمت به خلق جریان دارد، هستههای زنده تمدن آیندهاند.
وی ادامه داد: تمدن نوین اسلامی سه محور بنیادین دارد: عدالت، علم و معنویت. هر یک از این محورها در نهاد خانواده تمرین و تجربه میشود. عدالت در تقسیم نقشها، علم در تربیت و رشد فکری فرزندان، و معنویت در رفتار، گفتار و نیایش اعضای خانواده جلوه میکند. خانواده مهدوی این سه عنصر را به صورت هماهنگ در زندگی روزمره خود جاری میکند و همین هماهنگی، خشت اول تمدن جهانی مهدوی است.
خانواده مهدوی و انتظار فعال
این پژوهشگر حوزه مهدویت افزود: انتظار فعال به معنای آمادگی فرهنگی، فکری و اجتماعی برای ظهور است و خانواده مهدوی بستر اصلی تحقق این آمادگی است. در چنین خانوادهای، اعضا نه تنها دعا برای فرج را وظیفه میدانند، بلکه با رفتار، تربیت، علمآموزی و خدمت اجتماعی خود در مسیر ظهور گام برمیدارند.
رضایی در ادامه گفت: انتظار در این خانواده، ترجمه عملی ایمان است. در این نگاه، پدر و مادر به عنوان مربیان الهی، وظیفه دارند روحیه عدالتخواهی، مسئولیت اجتماعی، امید به آینده و شجاعت اخلاقی را در فرزندان نهادینه کنند. چنین فرزندانی در آینده به مدیران، معلمان و مصلحان جامعه تبدیل خواهند شد.
از خانواده تا جامعه؛ مسیر تحقق تمدن
وی با تحلیل ساختار اجتماعی تمدن اسلامی گفت: تمدن بدون تربیت، ممکن نیست. و تربیت بدون خانواده، ناقص است. خانواده مهدوی نقطه آغاز شبکهسازی اجتماعی برای تربیت نسل منتظر است. این خانوادهها در کنار یکدیگر، جامعهای را شکل میدهند که محورش عدالت، اخلاق و علم است؛ جامعهای که آمادگی ظهور را دارد.
او در ادامه افزود: وقتی خانوادهها با رویکرد مهدوی تربیت شوند، نظام فرهنگی جامعه از درون اصلاح میشود. از اینرو تمدن مهدوی نه با دستور سیاسی، بلکه با تحول فرهنگی در بستر خانواده آغاز میشود. امام مهدی(عج) جامعهای را میطلبد که در آن خانوادهها خود مربی ارزشهای الهیاند.
نقش دانشگاه و نسل جوان در احیای الگوی خانواده مهدوی
رضایی زارعی بخش دیگری از سخنان خود را به نقش دانشجویان و مراکز علمی اختصاص داد و گفت: دانشگاهها باید محور گفتمان خانواده مهدوی باشند. نسل جوان با ذهنی پویا و قدرت خلاقیت بالا میتواند آموزههای مهدوی را در قالبهای نوآورانه مانند پادکستها، برنامههای رسانهای، نمایشگاهها و محتواهای دیجیتال بازتولید کند. در واقع، خانواده مهدوی زمانی معنا پیدا میکند که پیام آن از فضای خانه به فضای جامعه و دانشگاه منتقل شود.
او خاطرنشان کرد: «دانشجویان مهدییاور باید درک کنند که خانواده مهدوی فقط یک مفهوم اخلاقی نیست، بلکه راهبردی تمدنی است. اگر در هر دانشگاه، یک کانون مهدویت بتواند خانوادهها را در محور تربیت دینی، رسانهای و فرهنگی توانمند کند، ما شاهد شکلگیری حلقههای تمدنی در سطح ملی خواهیم بود.»
خانواده مهدوی در چالشهای عصر مدرن
رضایی زارعی در ادامه به چالشهای پیشروی خانواده اسلامی در عصر رسانه و تکنولوژی اشاره کرد و گفت: در عصر ارتباطات، دشمنان تمدن اسلامی تلاش میکنند بنیان خانواده را از درون تضعیف کنند؛ با ترویج فردگرایی، بیتعهدی، مصرفزدگی و گسست نسلی. در چنین شرایطی، خانواده مهدوی باید با آگاهی، صبر و حکمت عمل کند و از ابزارهای نوین رسانهای برای ترویج ارزشهای دینی بهره ببرد.
او ادامه داد: در مقابل هجمه فرهنگی، خانواده مهدوی باید مجهز به سواد رسانهای، مهارت گفتوگو، و تفکر انتقادی باشد. این خانواده باید بتواند میان فرزندان خود، استقلال فکری و ایمان آگاهانه ایجاد کند؛ ایمانی که نه تقلیدی، بلکه انتخابی و پویا باشد. چنین خانوادهای در برابر امواج انحرافی عصر مدرن مقاوم خواهد ماند.
نقش بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج)
در بخش دیگری از سخنان خود، رضایی با اشاره به نقش بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) در نهادینهسازی فرهنگ خانواده مهدوی گفت: «بنیاد با اجرای طرحهایی چون دورههای تربیت مدرس مهدویت، کارگاههای تخصصی خانواده مهدوی، پویشهای رسانهای و نشستهای اندیشهای، در حال گسترش این الگو در سراسر کشور است. این فعالیتها بستر ارتباط بین خانواده، دانشگاه و نهادهای فرهنگی را فراهم کرده است.
او افزود: حرکت بنیاد باید از سطح آموزش به سطح تمدنسازی برسد. امروز ما نیازمند بازتعریف سبک زندگی بر مبنای آموزههای مهدوی هستیم و خانواده، نخستین میدان این بازتعریف است. اگر بتوانیم خانواده را بر مبنای انتظار، عدالت و امید تربیت کنیم، در واقع گام اول تمدن اسلامی را برداشتهایم.
رضایی زارعی در پایان خاطرنشان کرد: خانواده مهدوی یک پروژه فرهنگی، تربیتی و تمدنی است. خانوادهای که در آن ذکر خدا، علم، محبت، و خدمت جریان دارد، همان خشت نخست جامعه مهدوی است. تمدن نوین اسلامی از دل چنین خانوادههایی زاده میشود. تمدنی که در آن انسان، خلیفه خدا در زمین، بر پایه ایمان و عقلانیت زندگی میکند.»
او گفت: خانواده مهدوی نه یک شعار است و نه صرفاً یک ایده دینی؛ بلکه یک نقشه راه برای ساخت آینده است. تمدن آینده از خانوادههایی آغاز میشود که در آنها پدران با غیرت دینی، مادران با معرفت الهی، و فرزندانی با روحیه خدمت و امید رشد میکنند. این همان جامعهای است که امام مهدی (عج) برای تحقق عدالت جهانی بر آن تکیه خواهد کرد.