آیات مهدوی – آیه ۲۴۹ سوره بقره
فَلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ بِالْجُنُودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّی وَ مَنْ لَمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَهً بِیَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُمْ فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ قالُوا لا طاقَهَ لَنَا الْیَوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالَ الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّهِ کَمْ مِنْ فِئَهٍ قَلِیلَهٍ غَلَبَتْ فِئَهً کَثِیرَهً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرِینَ
موضوع: امتحان برای انتخاب یاران امام زمان
«پس هنگامى که طالوت، سپاهیان را با خود بیرون برد، به آنها گفت: خداوند شما را به یک نهر آب آزمایش مىکند، پس هرکه از آن بنوشد از من نیست و هرکس از آن نخورد ـ مگر آنکه با دست، مشتى برگیرد [و بیاشامد] ـ از من است. پس [همین که به نهر آب رسیدند] جز اندکى، همه از آن نوشیدند. سپس هنگامى که او و یاوران باایمانش از آن نهر گذشتند [و دشمن را دیدند] گفتند: امروز ما توانایى مقابله با جالوت و سپاهیان او را نداریم. اما آنها که اعتقاد داشتند خدا را ملاقات خواهند کرد [و به روز قیامت ایمان داشتند] گفتند: چهبسا گروهى اندک که به اذن خدا بر گروه بسیاری پیروز شدند و خداوند با صابران [و استقامت کنندگان] است.»
نکته ها:
- امام باقر مىفرماید: «افرادى که تا آخر کار به طالوت وفادار ماندند، سیصد و سیزده نفر بودند».
- امام صادق فرمود: «خداوند اصحاب موسى را بهوسیله نهر آبى امتحان کرد، چنانکه خدا فرمود: إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ، اصحاب قائم هم چنین امتحان خواهند شد».
- یک مدیر باید نیروهاى کارآمد را از نیروهاى ناکارآمد جدا نماید تا بتواند نیروهاى غیرمفید را از مجموعه طرد کند؛ زیرا حضور آنها باعث سست شدن سایر نیروها مىشود. فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّی
- براى منصوب کردن افراد به مقام و مرتبهای، گزینش و آزمایش لازم است؛
چنانکه خداوند براى انتصاب حضرت ابراهیم به امامت، او را آزمود. - یکى از راههاى آزمایش، ممنوعیتهاى موسمى است. راحتطلبى و عدم تحمل فشارها و سختىهاى موسمى و موقتى، با سلحشورى سازگارى ندارد. إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ
- قبل از برخورد و مقابله با دشمن، باید تمرین مقاومت کرد. مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ
- انقلابى بودن مهم نیست، انقلابى ماندن مهم است. در این ماجرا، مدعی بسیار بود، ولى آنان که در آزمایش موفق شدند، اندک بودند. إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُمْ
- ایمان، درجاتى دارد. با اینکه گروهى همراه با طالوت بودند و به او ایمان داشتند و از نوشیدن آب هم گذشتند (آمَنُوا مَعَهُ)، ولى همه آن مؤمنان رزمنده نبودند. تنها مؤمنانى رزمنده بودند که به لقاء الله ایمان داشتند. یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّهِ
- نیروهاى کیفى هرچند اندک باشند، برنیروهاى کمّى برترى دارند. کَمْ مِنْ فِئَهٍ قَلِیلَهٍ غَلَبَتْ فِئَهً کَثِیرَهً
- ملاک عزل و نصبها، باید اهلیت و صلاحیت افراد باشد. کلید خوشبختى جامعه، بر سر کار بودن افراد لایق و رفتار عادلانه آنها، و منشأ نابسامانىها، ریاست نااهلان است.
- رعایت اصل شایستهسالارى لازم است، حتى در مورد زیردستان؛ و خداوند کسانى را که شایسته هستند، سرپرستى مىکند: هُوَ یَتَوَلَّى الصّالِحینَ.
- مردى از خراسان به امام صادق پیشنهاد قیام کرد و گفت: «شما صدهزار نیروى مسلح دارید». امام براى آزمایش میزان فداکارى آن مرد به او فرمود: «به آن تنورى که پر از آتش است، وارد شو». او ترسید و عذرخواهى کرد. در این هنگام، هارون مکّى، یکی از یاران امام، وارد شد و سلام کرد. امام به او فرمود: «کفشهایت را کنار بگذار و به تنور آتش وارد شو». او بدون هیچ پرسشی وارد تنور شد. امام نیز شروع به گفتگو کرد و از احوال خراسانیها پرسید.
بعد از مدتی، امام رو به مرد خراسانى کرد و گفت: «برو داخل تنور را نگاه کن». او نیز چنین کرد و دید هارون مکّی صحیح و سالم در تنور نشسته است. امام به او فرمود: «از این شیعیان تنورى که هر چه ما گفتیم تسلیم باشند و نق نزنند، چند نفر داریم؟» وی گفت: «شیعه تنورى هیچ!». آرى میان ادعا و عمل، فاصله، بسیار است.