آیات مهدوی – آیه ۱۰ سوره فتح
إِنَّ الَّذِینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتِیهِ أَجْراً عَظِیماً
موضوع: بیعت با امام زمان (عج)
«همانا کسانى که با تو بیعت مىکنند، در واقع با خدا بیعت مىکنند. دست خداوند، بالاى دست آنهاست. پس هرکس پیمانشکنى کند، به زیان خود پیمان مىشکند و هرکس به آنچه با خداوند عهد بسته، وفا کند، خداوند به زودى پاداش بزرگى به او خواهد داد.»
نکته ها:
- «بیعت» به معناى پیمان و تعهد است. کسى که با دیگرى بیعت مىکند، گویا مال و جان خود را براى اهداف او در معرض بیع و فروش قرار مىدهد. چنانکه جابر بن عبدالله انصارى مىگوید: «ما در روز بیعت رضوان، زیر درخت، با پیامبر اکرم برای جانبازى و عدم فرار در جنگها بیعت بستیم».
- براى بیان لطف خدا نسبت به وفاداران، در این آیه دو تعبیر آمده است: یکى یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ و دیگرى أَجْراً عَظِیماً؛ ولى براى بیان قهر خدا نسبت به پیمانشکنان، یک تعبیر آمده است: یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ
- بیعت گرفتن از مردم، منافاتى با توحید و توکل ندارد. یُبایِعُونَکَ
- عمل و تصمیم پیامبر، همان اراده و خواست خداوند است. پیامبر به چیزی جز اراده الهى اقدام نمىکند. الَّذِینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ اللَّهَ
- بیعت با پیامبر، بیعت با خداست. یُبایِعُونَکَ … یُبایِعُونَ اللَّهَ
- رهبر مسلمانان باید در شرایط بحرانى بر وفادارى مردم اطمینان حاصل کند و از آنان مجدداً پیمان بگیرد.
- حمایت رهبرى الهى، حمایت خداوند را در پى دارد. یُبایِعُونَکَ… یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ
- خداوند به حمایت کسى نیازى ندارد؛ پس باید از پیمانشکنى پرهیز کرد. زیرا با خدایى طرف هستیم که فوق قدرتهاست. یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ
- پیمان شکنى، خودشکنى است. فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ
- عاقبت خوبان و بدان را براى مردم بیان کنید تا با مقایسه سرنوشت آنها راه خود را انتخاب کنند. فَمَنْ نَکَثَ… وَ مَنْ أَوْفى…
- گرچه پاىبندى به هر تعهد و قول و قرارى که خلاف شرع و قانون نباشد، لازم است و در روایات شیعه و سنى، عمل به تعهدات نشانه دیندارى عرفی شده (لا دین لمن لا عهد له)، اما وفاى به چند عهد، از اهمیت بیشتری برخوردار است:
ـ عهدى که خداوند از طریق فطرت یا انبیا با انسان بسته است: أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنی آدَم
ـ عهدى که انسان با خدا مىبندد: مَنْ عاهَدَ اللَّه
ـ عهدى که انسان با دیگران مىبندد: وَ الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذا عاهَدُوا
ـ عهد رهبر الهى با امت و بالعکس: الَّذینَ عاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ یَنْقُضُونَ عَهْدَهُم
- حضرت رسول در روز غدیر علاوه بر حضرت علی برای یازده امام بعدی: از جمله حضرت مهدی۴ نیز از مردم بیعت گرفت و فرمود: «فَأُمِرْتُ أَنْ آخُذَ الْبَیْعَهَ مِنْکُمْ وَ الصَّفْقَهَ لَکُمْ بِقَبُولِ مَا جِئْتُ بِهِ عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ مِنْ بَعْدِهِ الَّذِینَ هُمْ مِنِّی وَ مِنْهُ أَئِمَّهٌ قَائِمَهٌ مِنْهُمُ الْمَهْدِیُّ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ الَّذِی یَقْضِی بِالْحَق؛ از طرف خداوند مأمور شدهام که از شما براى على بن ابىطالب و امامان پس از او: که از نسل من و علی هستند، از شما بیعت بگیرم. آنان تا روز قیامت، امام و پیشوا خواهند بود و مهدى امت من که به حق داورى مىکند، از آنان است».
- بیعت با امام، نصب امام به امامت نیست؛ تأکید بر وفاداری با امام است.
- یکی از دعاهایی که در آن بر مسأله بیعت با امام زمان تأکید شده، دعاى عهد است. آنجا که میخوانیم: «اللهم انی اجدد له فی صبیحه یومی هذا عَهْداً وَ عَقْداً وَ بَیْعَهً؛ خدایا من در صبح این روز با امامم تجدید عهد و عقد و بیعت میکنم». گاهى وقتها ما دعاى عهد را مىخوانیم، در حالیکه به مضامین آن توجه نمی‌کنیم و فکر می‌کنیم عهد و عقد و بیعت به یک معناست؛ در حالیکه این گونه نیست.
«تجدید عهد» یعنى من با حضرت مهدى دوباره تعهد میبندم. «تجدید عقد» یعنى من دوباره با امام زمان گره میخورم و تعهدم را محکم میکنم، چون عقد یعنى گره. «تجدید بیعت» یعنى من با حضرت مهدى دوباره بیعت میکنم و به او سر میسپارم.
بنابراین، اول باید با امام زمان تعهد ببندیم؛ بعد تعهدمان را محکم کنیم و بعد با او بیعت نماییم. مثل اینکه ابتدا باید دیوارهای ساختمانی را با آجر ساخت، سپس دیوارهایش را گچ و خاک کشید و در آخر سفیدکارى کرد.
- رسول خدا فرمود: «خداى عزّوجلّ در روز قیامت با سه کس سخن نخواهد گفت و نگاهشان نخواهد کرد و لیاقتشان نخواهد بخشید و آنان را به شکنجهاى دردناک گرفتار خواهد کرد. اول، مردى که به خاطر دنیا با امامى بیعت کند، پس هرگاه خواستهاش را از دنیا به او بدهد، به بیعتش وفادار بماند، وگرنه دست از بیعت بردارد و…».
- ما باید به حضرت مهدى وفادار باشیم. یکی از نشانه های وفاداری، عمل به فرمایشات ایشان است. ایشان فرموده است: «در زمان غیبت من، در حوادثی که برای شما پیش می‌آید، به مجتهدان و علمای دین مراجعه کنید». بنابراین باید چنین کسى را که عادل و بىهوس است، شناسایی کنیم و دستمان را در دستش بگذاریم و مطیع او باشیم.