بخشی از کتاب

مقدمه

میلاد امام زمان(ع) یکی از مهم‌ترین رویداد‌های تاریخ رویارویی و درگیری حق و باطل است، چرا که از سویی اولیای الهی از آغاز تاریخ، انتظار چنین لحظه‌ای را می‌کشیدند، از سویی محرومان تاریخی بشریت، همواره چشم به راه تولد منجی موعود(عج) بودند، و از سویی دیگر دشمنان حقیقت و عدالت هم با گردآوری پیشگویی‌ها به شدت مراقب اوضاع بودند.

بدین جهت، داستان میلاد امام موعود در کشاکش تاریخی حق و باطل، می‌تواند داستانی جالب، پیچیده و عبرت آموز باشد، و شاید همان‌گونه که در قالب داستانی، قرآن بارها تأکید می‌فرماید یکی از روش‌های یادآوری و کشف سنت‌های الهی در تاریخ، مطالعه مهم‌ترین سرگذشت‌هاو داستان‌های اولیای معصوم: در بستر تاریخ است؛ بدین جهت، مطالعه و اندیشه در داستان آخرین ولیّ بر حق و معصوم در تاریخ اگر از ضرورت‌های شیعه باوری نباشد، به طور قطع یکی از اولویت‌ها در مسیر مهدی شناسی و مهدی‌باوری خواهد بود.

بدین جهت است که وقتی به داستان میلاد در فرهنگ تاریخی شیعه می‌نگریم شاهد موارد زیر هستیم:

از یک‌سو در ملکوت این ولادت سرنوشتی محتوم می‌باشد.

ـ از دیگر سو شیعیان با آگاهی‌های اجمالی که از معصومین: دریافت کرده بودند به شدت چشم به راه آخرین تولد معصومانه هستند.

ـ‌ و در برابر، ابلیس و ابلیسیان- که آن زمان در چهره خلافت عباسیان آشکار شده بود- به شدت می‌کوشیدند تا به پشتوانه تجربه‌ها و تلاش‌های تاریخی جبهه باطل، مانع تحقق این تولد و یا نابودی مولود موعود۷ در آغازین روزهای تولد گردند.

سرانجام

در میان این آرزوها و آن بیم‌ها در شب ملکوتی نیمه شعبان در سال ۲۵۵ هـ. ق و در سحرگاهی زیبا و آرام امام موعود۷ متولد می‌شود، ولی افسوس که این رویداد مهم با همه حساسیت‌ها و اهمیت‌ها، از جهت گزارشگری و روایت و حکایت نگاری در تاریخ و فرهنگ شیعه متأسفانه در زیر سایه سنگین حکایتی شبه اسطوره‌ای که درباره مادر گرامی آن حضرت۷ نقل شده قرار گرفته است و به جای اینکه در این رویداد و روایت، شاهد درگیری‌های گسترده حق و باطل و در نهایت پیروزی حق باشیم، با داستانی که بر پایه عشق از یک سو و رویدادهای ماوراییِ تک خطی از سوی دیگر می‌باشد مواجهیم، روایتی که سبب کاستن  ارزش‌های تاریخی و معرفتی وتربیتی و عبرت آموزی  این رویداد مهم شده است.

بدین جهت در این اثر برآنیم تا براساس گرد آوری و هم‌پوشانی روایت‌های مستند در منابع حدیثی شیعی و تحلیل گزاره‌های تاریخی‌ای که از استناد بیشتری برخوردارند، به این رویداد بنگریم. در این اثر که در قالب داستانی ارائه می‌شود، مراحل زیر از جهت فرایند تولید اثر طی شده است:

1. روایات تاریخی مستند در منابع شیعی که درباره ولادت امام زمان۴ وجود داشته و یا به گونه‌ای بیانگر وضعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رویدادهای مرتبط با میلاد و جامعه حق و باطل در آن زمان است، گردآوری شده است.
2. بر اساس گزارش‌های تاریخی و فارغ از داستان اسطوره‌ای مادر حضرت از سرزمین‌های دور، تلاش شده به چیدمان گزارش‌ها بر اساس گاه شمار تاریخی، پرداخته شده و رویدادهای تکراری و یا حواشی زاید و یا برخی موارد مشکوک و یا نامعتبر از آنها حذف گردد.
3. و در نهایت از این فرایند، روایتی داستانی استخراج گردیده است. روایت داستانی‌ای که دارای ویژگی‌های زیر است:

ـ‌ این روایت تا حد ممکن به واقعیت‌های تاریخی پایبند بوده و اصولا به جای تغییر و تصرف در تاریخ به شرح و بسط واقعیت‌های تاریخی پرداخته است.

ـ‌ در مقام روایت‌گری به جهت رعایت اصالت رویدادها، تلاش شده از تخیل پردازی گسترده پرهیز شده و تخیل در مقام پیوند دهی میان صحنه‌ها و یا پرکردن برخی خلأها مورد استفاده قرار گیرد، بدین جهت به هنگام مطالعه این اثر شاید تصور شود این روایت، چندان داستانی نبوده و یا از جذابیت‌های داستانی برخوردار نیست. این امر، ناشی از ساختار خاص این نوع روایت‌گری‌های تاریخی است. روایت‌گری‌ای همانند داستان‌های شرح حال نگاری که می‌کوشد به جای روایت رمان گونه و اقتباس آزاد، بیشتر به واقعیت وفادار باشد، و در حقیقت، شاید این اثر را بتوان یک پیش داستان و یا طرحی برای داستان و یا طرحی برای فیلمنامه دانست که در مرحله بعد نیازمند یک بازنویسی هنری قوی می‌باشد.

ـ در این روایت داستانی، چون شیعه ایرانی، مخاطب اول اثر می‌باشد، بر مبنای گزارش‌های معتبر تاریخی، داستان؛ شروع و پایانش از شهر مقدس قم می‌باشد، و با این رویکرد تلاش شده تا بر اساس منابع معتبر، پیوندی عمیق میان داستان میلاد امام موعود۷ و شیعۀ ایرانی را به نمایش گذاشته و آن را مبنای انتظار تاریخی شیعیان و به ویژه شیعه ایرانی برای انتظار و مهدی زیستی قرار دهد.

سخن پایانی

این اثر تلاش دارد تا با تمرکز موازی بر دو جریان اجتماعی حق و باطل، روایتی واقعی و تاریخی از داستان میلاد داشته باشد، بدان امید که خوانندگان با مطالعه این داستان، حداقل با پیچدگی‌ها و دشواری‌های این رویداد تاریخی آشنا شده و برخی پرسش‌های ذهنی و یا شبهات احتمالی آنها در رابطه با این رویداد تاریخی که جایگاهی مهم در کلام و اعتقادات شیعه دارد، از ذهن آنها زدوده شود.

بدان امید همان‌طور که داستان میلادش با همه مانع تراشی‌های جریان باطل سرانجام محقق شد؛ داستان ظهورش هم به زودی درجامعه محقق گردد.