به گزارش روابط عمومی بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج)، حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی رضایی، پژوهشگر حوزه مهدویت، در دهمین شماره از سلسله گفت‌وگو‌های «معرفت‌افزایی مهدوی» با اشاره به فراز «وَ انْتَجَبَکُمْ لِنُوِرِهِ» در زیارت جامعه کبیره، گفت: امام هادی(ع) در این فراز اشاره کرده‌اند که ائمه اطهار(ع) اشخاصی هستند که خداوند آنان را برای نور خویش برگزید و نور خودش را به آنان اعطا کرده است.
یکی از مشکلات تاریخی انسان‌ها در مسیر شناخت حجت‌های الهی، نبود درک صحیح جامعه از نور خداوند در وجود انبیا و اوصیای الهی است. برخی از آیات قرآن درباره نوری که خداوند به رسول گرامی اسلام بخشید، فرمود: «فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ، پس کسانی که به او ایمان آوردند و او را [در برابر دشمنان] حمایت کردند و یاریش دادند و از نوری که بر او نازل شده پیروی کردند، فقط آنان رستگارانند.» (سوره اعراف/ آیه ۱۵۷)
شکی نیست که جنس «نور» به‌کار رفته در آیات و روایات با مفهوم مادی آن متفاوت است؛ این نور دارای یک وجود باطنی است و به میزان بازتر بودن دیده ملکوتی و نورانی انسان، درک بهتری از معنویت حاصل می‌شود و نکته حائز اهمیت آن است که این نور نمود محسوس بیرونی مانند چراغ در دنیای مادی ندارد و باطن حقیقی دارد، اما گاهی اوقات خداوند به نور باطنی، جنبه ملموس بیرونی هم اعطا می‌کند، به‌طور مثال، زمان ولادت پیامبر گرامی اسلام، نوری در وسعتی از زمین فرا گرفته بود و افرادی با چشم ظاهری نیز می‌توانستند نمودهایی از آن را مشاهده کنند.
مؤلفه‌های درک مقام نورانیت امام عصر(عج)
با این تعابیر در مقام نورانیت ائمه اطهار(ع) این نور یک حقیقت باطنی و ملکوتی دارد و درک حقیقت ملکوتی نیازمند یک فهم و درک باطنی است و انسان به هر میزان که با مادیات و مسائل دنیوی مأنوس شود، از درک و فهم باطنی و ملکوتی فاصله می‌گیرد و به‌همین خاطر، به خاطر غفلت نسبت به این شأن شاهد آزار و اذیت‌های فراوان ائمه اطهار(ع) در طول تاریخ بوده‌ایم.
خداوند در سوره فرقان، آیه هفتم در خصوص نوع برداشت و درک ظاهری از اولیای الهی و نبود آگاهی باطنی در جوامع پیشین فرموده است: «وَقَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعَامَ وَیَمْشِی فِی الْأَسْوَاقِ لَوْلَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ فَیَکُونَ مَعَهُ نَذِیرًا،و گفتند این چه پیامبرى است که غذا مى خورد و در بازارها راه مى‌رود چرا فرشته اى به سوى او نازل نشده تا همراه وى هشداردهنده باش» و نیز در سوره یس، آیه ۱۵ فرمود: «قَالُوا مَا أَنْتُمْ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا وَمَا أَنْزَلَ الرَّحْمَنُ مِنْ شَیْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا تَکْذِبُونَ، اما آنها در جواب گفتند: شما جز بشری همانند ما نیستید و خداوند رحمان چیزی نازل نکرده، شما فقط دروغ می‌گویید.»
این آیات بیانگر درک ظاهری مردم عصر پیامبر(ص) را می‌رساند که از فهم نورانیت درونی پیامبر(ص) عاجز ماندند. در روایتی درخصوص مقام نورانیت مقام عصر(عج) تعبیر شده که «علیه جیوب النور تتوقّد بشعاع ضیاء القدس» (عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۷)؛ انوار قدس خداوند همه ساحات وجودی آن امام را فراگرفته است. درواقع خداوند نور باطنی و ملکوتی خویش را به پیامبرانش اعطا کرده است و این می‌تواند یکی از راه‌های شناخت باطنی حضرت(عج) باشد.
رسیدن به درک مقام نورانیت بدون رشد معنویت با سنت خداوند منافات دارد
تاریخ گواهی می‌دهد، در عصر غیبت افراد مختلفی امام زمان(عج) را ملاقات می‌کنند اما پس از غایب شدن حضرت، متوجه حضور ایشان می‌شوند. اگر قرار بود، همه مردم امام را با این وجهه ظاهری بشناسند و خداوند به نور جنبه ملموس بیرونی بدهد، با سنت خداوند منافات داشت.
در آیات مختلفی از قرآن کریم خداوند به این سنت اشاره کرده و فرموده است: «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آیَهً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِینَ،اگر بخواهیم معجزه‌اى از آسمان بر آنان فرود مى‌آوریم تا در برابر آن گردنهایشان خاضع شودد» (سوره الشعرا/ آیه ۴)؛ اگر قرار بود انسان‌ها بدون تلاش و رشد در مسیر شناخت امام خویش، به درک نورانیت ایشان برسند، با سنت خداوند در تعارض بود؛ زیرا اراده خداوند بر کمال جامعه بر اساس اراده و خواست خود آنها تا رسیدن به ظهور است و اگر تلاشی از آنها در مسیر رسیدن به معنویت و امام شناسی شکل نگیرد، ساخته شدنی معنا نخواهد داشت.
بر این اساس، در هنگام ظهور، دو صیحه و ندا از سوی دو قطب مخالف (الهی و شیطانی) به گوش می‌رسد، مردم را به شک اندازد، بنابراین اگر کسی فهم باطنی قوی‌تری داشته باشد درک صحیح‌تر و کاربردی‌تری از امام عصر(عج) پیدا می‌کند و گرفتار کجراهه‌ها نمی‌شود.
کسانی که به فرقه‌های انحرافی مهدویت گرایش پیدا می‌کنند از درک مقام نورانیت عاجز می‌مانند و کسانی که مقداری از مادیات فاصله بگیرند می‌توانند نورانیت وجودی فرد را تشخیص بدهند. مقام نورانیت امام زمان(عج) یکی از عناصر شناخت حضرت است و زمانی انسان می‌تواند به این عنصر مجهز شده و خود را از آسیب‌ها و چالش‌های فرقه‌های انحرافی در طول تاریخ دور نگه دارد که به درک باطنی از نورانیت برسد در غیر این صورت، هر کسی می‌تواند با ادعایی دکان باز کند و جامعه هم از شناخت نواقص باطنی و ظلمت‌های وجود او عاجز خواهد بود.
منبع: خبرگزاری ایکنا